Ота-она рози – Худо рози, деган ибора бор. Демак, ота-она фарзанддан рози бўлмаса, Худо ундан рози бўлмас экан. Уларнинг хизматини қилиш, ҳурматини жойига қўйиш, кексайганларида боқиш, кийинтириш, уларнинг олдида овозини кўтармаслик, вафот этганларидан сўнг ҳақларига дуо қилиш ва ҳоказо… фарзандларнинг бурчидир.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг ота-онани эъзозлаш, ҳурматлашга доир кўрсатмаларини ота-оналар, мураббийлар болаларга гўдаклигиданоқ ўргатишлари лозим.

Имом Бухорий “Ал-адаб ал-муфрад” китобида Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилади: «Қайси бир мусулмон фарзанд савоб умиди билан эрталаб ота-онасини зиёрат қилса, Аллоҳ таоло унга жаннатнинг икки эшигини очади. Агар улардан бирини зиёрат қилса, унга жаннатнинг бир эшигини очади. “Ота-онадан қайси бирини хафа қилгудай бўлса, уни рози қилмагунча Аллоҳ ундан рози бўлмайди”, деди. Шунда бир киши: “Агар ота-оналар болага зулм кўрсатган бўлса-чи?” деб сўради. “Агар улар боласига зулм кўрсатган бўлса ҳам, фарзанд уларни ранжитмаслиги керак”».

«Субулус Салом» китобида Абдуллоҳ ибн Амр (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳнинг розилиги ота-онанинг розилигида ва Аллоҳнинг ғазаби ота-онанинг ғазабидадир”, дедилар.

Шунинг учун, Аллоҳ таолони рози қиламан деган фарзанд ота-онасини рози қилсин. Аллоҳ таолонинг ғазабидан сақланаман деган фарзанд ота-онасини ғазаблантирмасликка ҳаракат қилсин.

Имом Бухорий Абдуллоҳ ибн Амр (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилади: Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳузурларига бир киши келиб, жиҳодга изн сўради. Шунда у зот:

– Ота-онанг ҳаётми?– деб сўрадилар.

– Ҳа, – деди.

– Ота-онанг ҳақи борасида жиҳод қил, – дедилар. Уларга хизмат қилишинг жиҳодинг бўлади, яъни: “Ота-онангнинг кўнглини олиш учун жон-жаҳдинг билан ҳаракат қил”.

Имом Аҳмад ва Имом Насоий Муовия ибн Жаҳим (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилади:

Жаҳим (розияллоҳу анҳу) Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузурларига келиб:

– Ё Аллоҳнинг расули, ғазотга чиқишни хоҳлайман ва сиздан маслаҳат сўраб келдим, – деди.

Шунда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):

– Онанг ҳаётми? – дедилар.

– Ҳа, – деди.

– Ундан ажралма, чунки жаннат унинг оёғи остида, – дедилар.

Имом Муслим “Саҳиҳ” китобида Абдуллоҳ ибн Амр (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилади:

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)­нинг ҳузурларига бир киши келиб:

– Аллоҳдан савоб умидида жиҳод ва ҳижрат қилиш учун сизга байъат қилишга келдим, – деди.

Шунда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):

– Ота-онангдан бирортаси ҳаётми? – деб сўрадилар.

– Ҳа, иккалалари ҳам ҳаёт, – деди.

– Аллоҳдан савоб умид қиласанми? – дедилар у зот (алайҳиссалом).

– Ҳа, – деди.

– Ота-онанг ҳузурига бор ва уларга гўзал муомалада бўл, – дедилар.

Яъни, уларнинг хизматларини чиройли ҳолда адо қилсанг, Аллоҳ жиҳоднинг савобини беради, дедилар.

Ислом таълимоти ота-оналари заифлашган, кексайган вақтларида фарзандлари уларнинг ҳақини адо қилишларини жиҳод ва ҳижратдан устун қўяди.

Ота-онага яхшилик қилиш ҳақида Аллоҳ таоло бундай амр қилади:

«Уларга меҳрибонлик билан, хорлик қанотини паст тут ва (дуода) айт: “Эй Раббим! Мени (улар) гўдаклик чоғимда тарбиялаганларидек, Сен ҳам уларга раҳм қилгин!”» (Исро сураси, 24-оят).

Ғайратжон Асабоев,
Янгиқўрғон тумани "Эскиобод" жоме
 масжиди имом хатиби