Ислом дини соғликни сақлаш, тозаликка жуда катта аҳамият берган. Мусулмончилигимизнинг қайси бир китобини очмасангиз, хоҳ у ҳадис бўлсин, хоҳ у фиқҳий-шаръий ҳукмлар бўлсин биринчи бўлиб “Поклик” мавзусига кўзингиз тушади. Фақатгина бизнинг динимизда, Ислом динида тозалик ибодат даражасига чиққан. Қайси бир иш бўлмасин, дунёдаги ҳаёт турмушимизнинг иши ёки ибодатларимиз бўлмасин, барчаси поклик билан амалга ошади. Буни ҳозирги фан тилида “гигиена” дейилади.

Аллоҳ таоло сизу бизларга покликни севишини сифатлаб шундай дейди:

فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ

“Унда покланишни яхши кўрадиган эрлар бор. Аллоҳ покланувчиларни яхши кўради”. Тавба сураси 108-оят

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ўзларининг муборак ҳадисларида поклик ҳақида қуйидагича марҳамат қилганлар. Жумладан:

“Поклик иймоннинг ярмидир”.

Юқорида зикр этилган оят ва тозалик борасида айтилган ҳадисларимиз буларнинг барчаси покликка – гигиенага риоя қилишга ундайдиган бир омилдир.

Демак, бизлар иймонли мўмин бандалар эканмизми, покликка риоя қилишимиз лозим. Тозалик бу иймонимизнинг ярми экан, поклик бу динимизнинг ярми экан. Демак, тозалик-озодалик бўлмаса, ҳеч бир ибодат мақбул эмас, қолаверса, соғлиғимизга ҳам зарардир. Мусулмон инсон нафақат ўзининг покизалигига, балки хонадони, маҳалласи ва ватанининг тозалиги учун ҳаракат қилиши керак. Айрим ҳолатларда чиройли кийимда бўлган инсонлар тозаликка эътибор бермаслиги ажабланарли туйилади. Мошинада кетаётган бўлса ҳар хил чиқиндиларни улоқтириб кетади. Кўчада ахлат ташлаш учун қўйилган махсус идишларга ахлат ташлаш ўрнига юрган йўлига ташлаб кетади. Бу каби ишлар мусулмон кишининг одоб-ахлоқ доирасидаги ишлар эмас!

Ҳозирги кунга келиб атроф хонадонларимиз янада чирой очиб бормоқда маҳалла гузарлари хиёбонларда юрганда одамнинг баҳри дили ором олади. Лекин минг афсуслар бўлсинким, сўнги вақтларда ушбу чиройли масканлар атрофларини, кўп қаватли уйлари теварак атрофларига уюм-уюм қилиб чиқинди ташлаётганларни кўриб одамнинг таби хира бўлади. Зеро бундай жойларга чиқинди ташлашлик муқаддас динимизда қаттиқ қораланган. Жумладан Пайғамбаримиз  Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қуйидагича марҳамат қиладилар:

Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Учта лаънатловчидан – сув бошига, йўлга ва сояга қазои ҳожат қилишдан сақланинглар”, дедилар (Абу Довуд ривояти). Яъни бирон инсон сув боши, йўл ва соя жойга ҳожат чиқарса одамларга озор бериб уларнинг кўнглини оғритган бўлади. Натижада барча уни лаънатлайди. Чунки ҳадисда саналган уч жой барчанинг эҳтиёжи тушгани учун ҳаммага тегишли экани англанилади. Бу ҳадисни шарҳлаган уламоларимиз лаънатга қолиш учун ҳадисда саналган уч жойга ҳожат чиқариш шарт эмас. Балки шу каби жойларни ифлос қилиб ахлат ва чиқиндилар ташлаши ҳам лаънатга қолиши учун етарли бўлади, деганлар.

Атроф-муҳит тозалиги учун барчамиз масъул бўламиз. Шу сабабдан ҳар ким имкониятидан келиб чиқиб ободлик учун ўз ҳиссасини қўшиши керак. Кўчаларда инсонларга зарари тегиши мумкин бўлган тош, чиқинди, дарахт шохлари каби нарсаларни бир четган олиб қўйишимизга Аллоҳ таоло тарафидан савоб берилади. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан қилинган ривоятда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “(имон шохининг) энг кичиги, йўлдаги озор берадиган нарсани олиб ташлаш”, дедилар.

Хулоса қилиб айтганда, инсон ўзи яшайдиган жамиятнинг аъзоси ҳисобланади. Ҳар бир инсон ўз жамиятига манфаат келтиришга масъул.  Ватанимизнинг ҳар бир ерини покиза ва озода сақлашимиз керак. Фарзандларимизга ҳам уй ва кўча озодалиги ва покизалиги ҳақида кенг тушинчалар беришимиз бизнинг вазифамиз. Атроф-муҳитимизнинг тозалиги ўзимизга бериладиган баҳо ҳисобланади.

Нурулло Маҳкамов,
Чуст туман  “Саид Насимхон тўра” жоме
масжиди имом-хатиби